Η μορφή τους είναι αντίστοιχη με εκείνη των θεάτρων. Έχουν, δηλαδή, έναν κεντρικό χώρο για την παρουσίαση των θεαμάτων, γύρω από τον οποίο κάθονταν οι θεατές. Η βασική διαφορά τους από τα θέατρα είναι ότι συνήθως τα ωδεία είναι στεγασμένα.

Από το πρώτο ωδείο των αρχαίων χρόνων, το Ωδείο του Περικλή, που είναι, μάλιστα, και το μοναδικό ωδείο της ελληνικής αρχαιότητας, μέχρι τα νεότερα ρωμαϊκά ωδεία, η αρχιτεκτονική μορφή των κτηρίων αυτών εξελίσσεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ένας συγκεκριμένος και σταθερός τύπος. Έτσι, το ελληνικό ωδείο των κλασικών χρόνων με την τετράγωνη κάτοψη και τους πολλούς κίονες που στηρίζουν τη στέγη διαδέχονται τα πρώτα ορθογώνια ρωμαϊκά ωδεία που εσωτερικά μοιάζουν με θέατρα και αργότερα τα νεότερα ημικυκλικά ωδεία που έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του θεάτρου: κοίλο, ορχήστρα και σκηνή.

Γενική άποψη του ρωμαϊκού ωδείου της Νικόπολης, 1ος αι. μ.Χ.

Η εξέλιξη των ωδείων φανερώνει μία προσπάθεια να βελτιωθούν οι οπτικές και ακουστικές συνθήκες ώστε να εξυπηρετούνται πολλαπλές λειτουργίες. Πράγματι, ενώ το ωδείο του Περικλή χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για μουσικές εκδηλώσεις, τα ρωμαϊκά ωδεία φιλοξενούν ποικίλα θεάματα, όπως διαλέξεις, απαγγελίες ποιημάτων, παραστάσεις μίμων και χορούς παντομίμας. Λειτουργούν όμως ακόμα και ως χώροι συναθροίσεων των βουλευτών. Μάλιστα, η χρήση των ωδείων δεν είναι πάντοτε διαχωρισμένη από αυτή των θεάτρων, αφού πολλές φορές φιλοξενούν τα ίδια θεάματα. Φαίνεται πάντως ότι τα ωδεία προσφέρονται κυρίως για εκδηλώσεις υψηλής ποιότητας και επομένως απευθύνονται στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα.