Στον αρχαίο κόσμο τα ελληνικά και ρωμαϊκά θέατρα εξαπλώθηκαν σε πολλές περιοχές: από το Αφγανιστάν στην ανατολή ως την Πορτογαλία στη δύση και από την Αγγλία στο βορρά ως την Αίγυπτο στο νότο. Τα συναντάμε, δηλαδή, σε όλες τις περιοχές όπου επεκτάθηκε ο ελληνικός και ο ρωμαϊκός πολιτισμός. Τα περισσότερα όμως χτίστηκαν στις χώρες που περιβάλλουν τη Μεσόγειο θάλασσα, αφού εκεί γνώρισαν μεγάλη ακμή οι πολιτισμοί αυτοί.

Σήμερα δεν σώζονται όλα τα αρχαία θέατρα και τα ωδεία στην ίδια κατάσταση. Κάποια έχουν αναστηλωθεί και θυμίζουν την αρχική εικόνα τους, φιλοξενώντας ακόμα και στις μέρες μας καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Υπάρχουν όμως κι άλλα που μόνο ένα μικρό μέρος τους διατηρείται ή που έχουν καταστραφεί τελείως από πολλές και διαφορετικές αιτίες.

Ενδεικτική αποτύπωση της ακτίνας εξάπλωσης των θεάτρων και ωδείων με επιλεγμένα παραδείγματα ανά τον κόσμο.

Φυσικά, στο πέρασμα των χρόνων η μορφή και των δύο κτηρίων άλλαξε αρκετές φορές για να προσαρμοστεί στις ανάγκες κάθε εποχής. Πιο έντονες είναι οι αλλαγές στο θεατρικό οικοδόμημα που πήρε διαφορετικές μορφές στην πορεία των αιώνων, ενώ ανάλογα με την περιοχή εξάπλωσης διαμορφώθηκαν και ιδιαίτεροι τύποι θεάτρων.

Με την επικράτηση του χριστιανισμού ως νέας θρησκείας του ρωμαϊκού κράτους, το 330 μ.Χ., τα θεατρικά οικοδομήματα δεν ταιριάζουν με το ύφος της νέας εποχής. Έτσι, όσα δεν έχουν εγκαταλειφθεί μέχρι τότε για άλλους λόγους, σταδιακά ερημώνουν και πέφτουν σε μαρασμό.

Το ρωμαϊκό θεάτρο της Μέριδα, 1ος αι. π.Χ.

Το αρχαίο θέατρο της Εφέσου, 2ος αι. π.Χ

Αεροφωτογραφία της ρωμαϊκής πόλης της Πομπηίας. Στο κέντρο το θέατρο και το ωδείο.